آجر را میتوان به روش های مختلف رنگ، ابعاد، جنس و غیره طبقه بندی کرد.
این طبقه بندی براساس نوع جنس آجر به سه دسته تقسیم میشود:
آجرهای فشاری
دلیل نامگذاری این نوع آجر این است که در ابتدای تولید این نوع آجر، خشت آن با دست زده میشد و با فشار دستی کارگران خشت زن گوشه های قالب به وسیله گل مخصوص پر میگردید. ابعاد این نوع آجر ۲۰۷۱۰۶۵ و یا ۵/۵×۱۱×۲۲ سانتی متر است. این نوع آجر برای کلیه کارهای ساختمانی مانند گره چینی، طاق ضربی، دیوارهای حمال و تیغه چینی مناسب است.
آجرهای ماشینی
آجر ماشینی یا آجر سوراخ دار، که بر روی سطح بزرگتر آن ۸یا ۱۰ سوراخ به قطر۵/۱تا ۲ سانتی متر وجود دارد و در بازار ایران به آجرهای هشت یا ده سوراخه ماشینی معروف است. در استاندارد شماره ۷ مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران این سوراخها باید تمام ضخامت آجر را طی نموده و سطح مقطع مجموع سوراخ ها نباید بیشتر از ۲۵ درصد سطح بزرگ تر آجر باشد و فاصله سوراخها از لبه آجر و همچنین فاصله سوراخها از یکدیگر در هر بعد آجر نباید کمتر از ۳۰ درصد طول همان بعد باشد. علت وجود این سوراخها این است که در هنگام دیوار چینی ملات به طور عمودی نیز در آجر نفوذ کرده و باعث استحکام بیشتر دیوار شود. در ساخت دیوارهای حمال به دلیل اینکه میتوان به وسیله سوراخهای موجود در سطح آجر آن را با میلگرد، مسلح کرد از این نوع آجر استفاده میشود. دیوار آجری مسلح برای مقابله با نیروی زلزله ساخته میشود. جنس این نوع آجرها نسبت به آجرهای فشاری بسیار ترد و شکننده بوده و خاصیت مکندگی آن نسبت به آجر فشاری کمتر است. این آجرها به علت ترد بودن قابل تیشه داری نیستند و همچنین به دلیل اینکه خاصیت مکندگی زیادی ندارند و نمیتوانند به خوبی به ملات بچسبند در طاق ضربی استفاده نمیشوند. ابعاد این نوع آجر ۵/۵×۱۱×۲۲ سانتی متر است. اضلاع این نوع آجر گونیاتر بوده و دارای سطوح صاف تری نسبت بهآجرهای فشاری میباشند.
آجر آلومینایی
به مجموعه گسترده ای از انواع آجرهای نسوزی گفته میشود کهحاوی ۴۵ تا ۹۹ اکسید آلومینیوم میباشند.
طبقه بندی از لحاظ رنگ
در صورت استفاده از آجر در نماچینی رنگ آجر اهمیت پیدا میکند. برای استفاده در نماچینی آجرهایی به رنگ های زرد کمرنگ که به آن آجر سفید میگویند و زرد پررنگ که به آن آجر بهی میگویند و همچنین آجرهایی به رنگ قرمز روشن یا قرمز تیره در بازار وجود دارند.
در حدود سال های ۱۳۲۰ تا ۱۳۴۰، یک نوع آجر ابلق به رنگهای قرمز و زرد بنام آجر بهمنی به بازار عرضه میشد که به وسیله کوره آجرپزی به همین نام تهیه میگردید.
ضخامت آجرهای مورد استفاده در نما ممکن است ۳ تا ۴یا ۵ سانتی متر باشد، ولی دو بعد دیگر این آجرها مانند آجرهای فشاری یا ماشینی ۲۰x۱۰ است.
علت رنگی بودن این آجرها مربوط است به طریقه چیدن آجر در کوره و نحوه آتش دادن به آن و کنترل سطوحی که با آتش در تماس مستقیم است و یا مربوط به اکسید فلزاتی است که در مواد اولیه آجر موجود مانند اکسیدهای مختلف آهن است.
برای تهیه مصالح اولیه و همچنین مراحل خشت زنی و خشت خشک کنی آجرهای رنگی با دقت و هزینه بیشتری به عمل میآیند.