طراحی ساختمان امن

آنچه باید بدانید »

۱۴۰۱/۴/۲۵ شنبه

(4)

(0)

طراحی ساختمان امن

تهدیدات به دو دسته عمده تقسیم می‌شوند، یا از نوع تهدیدات طبیعی (مانند سیل، زلزله، طوفان و...) و یا تهدیدات انسانی یا غیر طبیعی هستند (مانند جنگ، حملات متجاوزانه و..) برای مکان یابی مناسب باید هر دو دسته از تهدیدات طبیعی و انسانی را مدنظر داشت و با تعیین شاخصه - هایی متناسب با اهمیت آن، نسبت به تعیین مکان مناسب اقدام نمود. مکان یابی مقوله ای بین رشته ای است بدین صورت که برای انتخاب مکان مناسب، باید از علومی نظیر مهندسی سازه، معماری، تاسیسات، جغرافیا و ... بهره برد. باید توجه ویژه به جغرافیا کشوری و محلی داشت، در علم جغرافيا باید جغرافیای اجتماعی و فرهنگی، اقتصادی، جمعیتی، اقلیمی، سیاسی و ... را مورد کنکاش و بررسی قرار داد. علاوه بر آن، خصوصیات ژئوتکنیک خاک و زمین شناسی، آب و هوا شناسی، هیدرولوژی، توپوگرافی، مشخصات لرزه ای را نیز باید بررسی نمود. برای انجام مطالعات مکان یابی، دو فاز مطالعات انجام می‌شود : فاز اول ؛ ارزیابی ریسک خطرات و تهدیدات طبیعی. فاز دوم ؛ ارزیابی ریسک خطرات و تهدیدات انسانی نتایج ارزیابی ریسک برای هریک از این مخاطرات به طور جداگانه و مستقلی از هم ارائه می‌گردد. و به وسیله تعیین یک مکانیزم، به یک تعادل منطقی و واقع نگر بین دو فاز می‌رسیم. این موضوع در بخش های پیش رو مورد بحث واقع می‌شود.

مکان یابی

مکان یابی یعنی جانمایی و انتخاب بهترین و بهینه ترین مکان برای احداث و استقرار ساختمان ها، نیروها، اموال و تجهیزات و فعالیت ها به گونه ای که از تهدید کنندگان در امان باشد. مکان یابی را می‌توان به عنوان یک علم و یا هنر مهندسی دانست. یک طراح سایت می‌تواند با انتخاب مکان مناسب و جانمایی سایت، هزینه های مرتبط با استتار، اختفاء، هزینه های حفاظت و نگهبانی را کاهش و یا حذف نماید. استفاده از عارضه های طبیعی زمین، پست ها و بلندی ها، پوشش گیاهی مانند جنگل ها و ... کمک به سزائی را در بوجود آوردن یک طرح مکان یابی خوب و استاندارد می‌کند. تجربه نیز نشان داده است که مکان یابی های مناسب هزینه های دفاعی را بطور قابل ملاحظه ای کاهش داده است

جغرافيا

تاکنون تعاریف مختلفی از جغرافیا بیان شده است و هر تعریف بر مبنای یک استناد علمی و یک مبنا و بحث استوار است. از مجموعه تعاریف این چنین استنباط می‌گردد که جغرافيا رابطه بین انسان و محیط را بیان می‌کند و یا به عبارتی بیان تمام اجزا و ضوابطی که در محیط برای انسان حائز نقشی می‌باشند. و همچنین بیان اجزا و روابطی است که از منظر انسان در محیط اثر گذار است. این روابط بستر مطالعات جغرافیایی را تشکیل می‌دهند.

مخاطرات و تهدیدات طبیعی / ارزیابی و تعیین ریسک

این بخش به دو قسمت تقسیم می‌شوند:

قسمت اول؛ به شناخت و تعریف مخاطرات و تهدیدات طبیعی که در مکان یابی دارای اهمیت به سزایی هستند

قسمت دوم ؛ تعیین ریسک خطرات طبیعی

شناخت و تعریف مخاطرات طبیعی منظور از مخاطرات طبیعی در این بخش، تمامی عوامل، شرایط و حالتهای طبیعی است که می‌تواند برای مکان یابی وسایت دارای اهمیت باشد، این شرایط و حالات برای تعیین مکان مناسب جهت احداث ساختمان و سایت، محدودیتهایی را فراهم می‌سازد. در زیر برخی از پارامترها و مخاطراتی که در تعیین این شرایط برای مکان یابی حائز اهمیت است اشاره شده است: ١- زمین شناسی ۲- هواشناسی ٣- توپوگرافی ۴- هیدرولوژی ۵ - شناخت آب های زیرزمینی ۶- جغرافيا ۷- ژئوتکنیک ۸- زمین لرزه ۹- باد و طوفان ۱۰ - عوارض و موانع طبیعی ۱۱ - برودت و حرارت محیط ۱۲ - آتش سوزی

علم جغرافيا از علوم مهم و بسیار اثر گذار در مکان یابی است، میزان و عمق شناخت به جغرافیای کشور و منطقه منجر به تشخیص و تعیین مکان مناسب برای احداث ساختمان و سایت می‌شود. جغرافیا در ابعاد مختلف می‌تواند به طراحان کمک نماید. تهدیدات شاخص طبیعی بیشتر مشهودات از پتانسیل خطرهای طبیعی ؛ سیل، طوفان، زلزله و ... می‌باشند.

البته خطرهای دیگر در طبیعت وجود دارد، ولیکن به لحاظ ناشناخته بودن و عدم پیش بینی دقیق از وقوع این گونه حوادث (زلزله، سیل، طوفان)، می‌توان آنها را جز مهمترین حوادث طبیعی شمرد.

تعیین ریسک خطرات طبیعی

گام نخست در تعیین ریسک، شناسایی و تعیین ارزش دارایی ها، تجهیزات و ساکنین ساختمان دارند، سپس تعیین و شناسایی تهدیداتی هستند که می‌تواند باعث خسارت و آسیب به داراییها، اموال و ساکنین شود، بعد از شناسایی و تعیین تهدید و ارزیابی داراییها انجام شد، باید ارزیابی آسیب پذیری، که در آن نقاط ضعف و آسیب پذیری که ممکن است توسط تروریست یا متجاوز مورد تهاجم واقع شود، انجام پذیرد. با تعیین مقادیر عددی ارزیابی دارایی، تهدید و آسیب پذیری، می‌توان مقدار عددی ریسک را بدست آورد.

مخاطرات و تهدیدات انسانی / ارزیابی و تعیین ریسک

این بخش به دو قسمت تقسیم می‌شوند،

قسمت اول؛ به شناخت و تعریف مخاطرات و تهدیدات انسانی که در مکان یابی دارای اهمیت به سزایی هستند، و در قسمت دوم ؛ به تعیین ریسک خطرات انسانی اشاره می‌شود.

تهدیدات و مخاطرات انسانی

طبیعت به تنهایی نمی‌تواند متهم اصلی برای تهدیدات مطرح در مکان یابی باشد. خیلی از خطرات و آسیبها توسط انسانها با و یا بدون غرض ورزی بوجود می‌آید. در فصل اول به انواع و اقسام تهدیدات اشاره گردید. برخی از این تهدیدات در شکل و سطحی دیگر در مکان یابی نمایان می‌شوند. تهدیدات به شرح زیر در مکان یابی حائز اهمیت است:

١ - بمب خودروی متحرک ۲ - بمب خودروی ثابت٣ - حمله بیرونی ۴- حمله با سلاح از راه دور

۵ - حمله با گلوله یا اجسام قابل پرتاب ۶- ورود غیر مجاز 7 - شنود پرتوهای الکترونیکی ۸- دید بصری 9 - شنود آکوستیک ۱۰ - بحران جنگی و نظامی ۱۱ - بحران های اجتماعی، سیاسی و ... انتخاب مکان مناسب، بسیاری از خطرات فوق الذکر را از بین می‌برد و یا اثرات آن را کاهش می‌دهد. این موضوع باعث کاهش هزینه ها و سطح ريسک برای ساختمان و محتویات درونی آن می‌شود. به طور مثال با انتخاب محلی مناسب جهت احداث سایت، می‌توان خطر دید بصری را به حداقل رساند. و یا از اصابت مستقیم گلوله به ساختمان جلوگیری به عمل آورد.