بررسی معماری جدید ایلام

آنچه باید بدانید »

۱۴۰۱/۹/۷ دوشنبه

(4)

(0)

بررسی معماری جدید ایلام

در دوران ایلام جدید یک معبد کوچک که نقشه ی آنمربع است که مربوط به اواخر قرن هشتم ق.م میلاد و متعلق به زمان شوتروک نهونتۀ است و به غیر از این معبد هیچ اثر معماری دیگر به دست نیامده است نماهای مربوط به این معبد با آجرهای لعابدار سبز رنگ تزیین کرده بودند آجرهای لعابدار و دیگر آثاری که پیرامون این معبد به دست آمده نسبت به آجرهای لعابدار ایلام میانی از تکنیک و ظرافت بیشتری برخوردار بودند.

از آثار دیگر معماری ایلامی که از اسناد و مدارک و نقوش برجسته به دست آمده اند عبارتند از: بزرگ قصرها ،معبد سه شاخ، زیگورات چغازنبیل و معابدی که در بیرون و داخل دیوارهای شهری به نام دور اونتاش و تصاویری هم از شهر شوش کشف شده در این تصویر شهر شوش دارای چندین حصار بوده را نشان میدهد که این سابقه ساختار شهری در دوره های بعدی شهرسازی ایرانی کاملاً رعایت شده است.

معماری ایلام و زیگورات چغازنبیل

معماری ماد

گروه هایی از اقوام آریایی در حدود هزاره اول پیش از میلاد به ایران مهاجرت کردند که در نیمۀ دوم قرن نهم پیش از میلاد مادها و پارسها در تاریخ ظاهر گردیدند.آشوری ها برای حفظ امپراطوری خود و امنیت مرزهای شرقی و باز نگاه داشتن راه هایی که از طریق این راه ها باج و خراج ایران را به آشور می‌آوردند واز غرب به ایران لشکرکشی های کردند. شاهان آشوری در مدارک تاریخی و اداری به نام مادها و پارسها نیز اشاره هایی شد.

برمبنای برخی نظرات مادها در شرق دریاچه ارومیه در سرزمینی به نام مادای ساکن شدند و براساس این نظریه است که میگویند پارسها در ناحیه های به نام پارسوا پارسوماش واقع در غرب دریاچه ارومیه ساکن شدند. اما بعضی نیز نظر دیگری دارند

مادها به رهبری نخستین پادشاه خود به نام خشسریته (فراآورت) در سدهٔ هفتم پیش از میلاد با اتحاد اقوام ماننایی و ... را پس از ایلامی ها در این سرزمین بنیاد گذاشته هگمتانه را به پایتختی برگزیدند. مادها با از میان بردن دولت نیرومند و جنگجوی آشور با لیدی ها در کنار رودخانه هالیس هم مرز شدند،

در سال ۵۴۹ ق.م پارس ها توانستند دولت ماد را از بین ببرند.

برهمین اساس معماری مادی را در دو بخش بررسی میکنیم.

الف) معماری صخره ای: که در دامنه کوه ها و صخره ها ایجاد گردیده اند. معماری صخره ای از مصالح آزاد و معمولی عمل میکنند، ایجاد حفره و وسعت دادن ،آن فضای مورد احتیاج مثلاً خانه و یا آرامگاهی ایجاد شود. حاصل این عمل مبارزه جویانۀ انسان با کوه و صخره را که برای دستیابی به فضایی استوار و ماندگار انجام میشود معماری صخره ای می‌نامیم

ب) معماری معمولی:به این آثار از کاوش های باستان شناسی در محله هایی به نام تپه نوشیجان ملایر گودین تپه ،باباخان تپه ،ازبکی زیویه قرار دارند به دست آمده است.

آثار معماری صخره ای مادها اغلب جنبۀ مذهبی دارند و اکثراً در نواحی غرب ایران و در بخش های از خاک عراق (کردستان عراق) پراکنده هستند. عناوین‌ آنها آرامگاه ها (مقابر) صخره ای مادی می‌باشند و این آرامگاه های صخره ای برحسب نوع نمای ورودیشان به ترتیب زیر تقسیم بندی می‌شوند.

آرامگاه هایی مانند فخریکا (فقره قا) نزدیک اندیر کاش در حدود پانزده کیلومتری شمال شرقی شهر مهاباد، فرهاد و شیرین در کرمانشاه، کور و کچ (پسر) و (دختر) در نزدیکی سورداشی سلیمانیه عراق، دکان داوود در سرپل ذهاب