این هفت ابزار عبارتند از :
1-چک لیست ها ( Checkllsts ) : جهت اطمینان از برآوردن تمامی موارد مورد نیاز برای بررسی کنترل کیفیت.
2-نمودار استخوان ماهی ( Fishbone ) : جهت تعیین دلیل یک عیب خاص، چه در ماده، دستگاه، روش، و چه در نیروی انسانی.
3-چارت کنترل ( Control Chart ) : بررسی تغییرات فرایند در طول زمان با استفاده از کنترلگرها.
4-طبقه بندی ( Stratification ) : با این روش، به جای کلی نگری، اطلاعات طوری جداسازی میشوند که الگوها و زمینه های معیوب خاص قابل تشخیص باشند.
5-چارت پارتو ( Pareto Chart ) : یک چارت میله ای است برای تحلیل بصری مسائل و دلایل برای تمرکز روی مسائل بزرگتر.
6-هیستوگرام ( Histogram ) : نمودار رایج میله ای است برای نمایش اینکه عیوب چند گاه یک بار رخ میدهند.
7-جدول پراکندگی ( Scatter Diagram ) : ترسیم داده ها در یک مختصات دو محوره که روابط بین متغیرها را نشان میدهد.
آزمایش های تضمین کیفیت :
در مهندسی مواد دو دسته آزمایش برای کنترل کیفی محصول وجود دارد.
آزمایش های مخرب، که آزمایشهایی هستند که بر اثر آنها به نمونه آسیب وارد میشود.
از جمله این آزمایش ها میتوان به آزمایش کشش، ضربه، و غیره اشاره نمود.
دسته ی دوم :
آزمایش هاب غیر مخرب هستند، که بر اثر انجام آنها صدمه ای به قطعه وارد نمیشود.
این دسته از آزمایشها به دلیل آسیب کمتر به چرخهی تولید و راندمان محصول امروزه در بسیاری از صنایع مربوط به مهندسی مواد به ویژه جوشکاری ترجیح داده میشوند.
اهمیت این آزمایشها تا حدی است که جلد 17 هندبوک ASM به ارزیابی های غیر مخرب و کنترل کیفیت پرداخته است.
همچنین توصیه میشود جهت اطلاع بیشتر از ارزیابی های غیر مخرب به کتاب « ارزیابی غیر مخرب، تئوری، تکنیک و کاربردها » نوشتهی پیتر شال مراجعه نمایید.
به دنبال آنچه گفتیم، یکی از زمینه های به روز مهندسی متالوژی که از آزمایشهای غیر مخرب بهرهی فراوانی میبرد، جوشکاری و بازرسی جوش است.
به عنوان مثالی از آزمایشهای غیر مخرب میتوان به آزمایش فراصویی اشاره کرد که به خصوص در جوشکاری بسیار دقیق عیوب داخلی را بدون آسیب رساندن به جوش نمایش میدهد.
یک کارشناس QC باید چه کارهایی انجام دهد ؟
یک کارشناس یا بازرس تضمین کیفیت وظیفه دارد برنامه ها و دستورالعمل های بازرسی کنترل کیفیت را تعیین کند، برنامه های کاربردی نمونه گیری را طرح ریزی کند، مسائل را تحلیل و مشکل گشایی کند، فرایند را آماده نماید، بازرس را آموزش دهد و بازدید انجام دهد.
نهایتا وظیفهی یک کارشناس کنترل کیفی کمک به کاهش ضایعات، بهبود تولید در خط تولید و اطمینان از رسیدن محصولات مناسب به دست مشتریان است.
یک کارشناس QC ممکن است روزانه با چک لیست ها و استانداردها و محصولات آزمایش و تطابق و سندبندی نتایج آزمایش و توصیه برای بهبود کار سر و کار داشته باشد.
وی علاوه بر محصول، نحوهی تولید، انبار و حمل و نقل آن را نظارت میکند.
وظایف معمول بازرسان کنترل کیفیت عبارتند از :
1-مطاله برنامه کاری و لیست مشخصات
2-نظارت بر عملیات برای اطمینان از استانداردهای تولید
3-توصیه ی تنظیماتی روی مجموعه یا فرایند تولید
4-بازرسی، آزمایش و یا اندازه گیری مواد یا محصولات
5-رد یا قبئل محصولات
6-رد میان گذاشتن نتایج بازرسی با مسئول محصول مربوطه
7-بازرسی و گزارش اطلاعات آزمایش
تحصیلات کارشناس کنترل کیفیت :
حداقل تحصیلات یک کارشناس کنترل کیفیت یا QC مدرک کارشناسی در مهندسی است و باید مهارتهای تحلیلی داشته در جزئیات و نظم دهی و ریاضی زبردست باشد.
در بیشتر مواقع مهندسین QC دو سال کارشناسی ارشد را نیز باید تمام کنند.
همچنین داوطلبانی که به عنوان قسمتی از مدرکشان کار آزمایشگاهی انجام داده اند ارجحیت دارند.
♦ خصوصیات کارشناس کنترل کیفی :
کارشناسان تضمین کیفیت، به ویژه بازرسان باید علاقه مند به ساخت باشند ؛ یعنی باید کار با ماشین و ابزار و ساختن یا تعمیر کردن را به طور عملی را دوست داشته باشند.
آنها همچنین باید فکر کردن را دوست داشته باشند، یعنی به تحقیق و بررسی و افزایش فهم قوانین طبیعی علاقه نشان دهند.
علاوه بر این باید تمرکز روی کار بر اساس اطلاعات و فرایندها را داشته باشند.
به عبارت دیگر چیزها را با سیستم های منظم مرتب نگه دارند و به نظم بخشیدن علاقه داشته باشند.
آنها باید در کار تیمی خوب بوده و مهارت های حل مسئله داشته باشند.
کارشناسان و بازرسان کنترل کیفیت باید چابک باشند و مهارت ریاضی و مکانیک بالایی داشته باشند.
آنها باید از نظر فیزیکی خوش بنیه و قدرتمند باشند، زیرا ممکن است مجبور باشند بسته به تعریف وظایفشان ساعت ها سرپا بایستند و اشیای سنگین بلند کنند.
امروز شغل های در زمینه کنترل و بازرسی کیفی طرفداران بسیاری در سراسر دنیا دارد و اگر چه با توجه به روند خودکار کردن و اتوماسیون روز افزون ابزار ها و دستگاه ها از جمله دستگاه های کنترل کیفیت، برخی آیندهی این شغل را در ابهام میبینند، برخی دیگر اعتقاد دارند فرایند پیشروی تکنولوژی کارشناسان بخش کیفی را بیکار نمیکند، بلکه نوع کار آنها را عوض خواهد کرد. پس یک کارشناس بازرسی کیفی باید همواره آمادهی کسب دانش های بیشتر و قدرت های متفاوت باشد تا بتواند خود را با روند روز افزون رشد تکنولوژی مطابقت دهد.
کنترل کیفیت ( QC ) در مهندسی مواد :
مسلما یکی از اهداف اصلی انجام بازرسی کیفی یا QC در جوشکاری کشف عیوب در نمونه است.
در وبگاه زیر میتوانید انواع عیوب فولاد را در جوشکاری پیدا کنید.
گرچه این سایت به جوشکاری بسنده نمیکند و کلیه ی عیوب قطعات فولادی را بررسی مینماید.
فرض کنید بازرس کنترل کیفیت هستید و شرکت شما سیم های کشش سرد فولاد ۱٫۷۷۰۷ تولید میکند.
خوب یک قدم درست بررسی مشخصات عیب است.
با بررسی ترک های گوناگون میتوان فهمید که ترک تنشی معمولا در جهت طولی رخ میدهد و میتواند به مرکز نیز برسد. معمولا چند صدم میلیمتر عمق دارد و اگر خیلی عمیق باشد باز است.
با داشتن قسمتی از داده ها میتوان تنش را دلیلی برای این اتفاق حدس زد ؛ به شرطی که پس از آزمایشهای طرح شده خصوصیات فوق در نمونه دیده شود.
علاوه بر آن مطابقت با منابع و هندبوک ها بسیار اهمیت دارد.
پس آیا در یکی از مراحل فرایند عیوب کوچک در نمونه به وجود آمده یا نمونه از مراحل قبل با خود عیوب کوچک تر غیر قابل مشاهده ای آورده که دردسر ساز شده است ؟
خوب، کاراگاه بازرسی کیفی راه جالبی تا یافتن دلیل واقعی این مشکل دارد.
از جمله بررسی شرایط نمونه در ابتدای مرحلهی تولید، تغییرات ایجاد شده در زمان تولید و شرایط بعد از تولید.
♦ جمع بندی :
در این مقاله سعی کردیم تا مفاهیم کیفیت و کنترل کیفی را برای شما تشریح کنیم.
کنترل کیفیت فرایندی است که محدود به پس از تولید محصول نمیشود، بلکه باید در تمامی مراحل تولید به طور پیوسته انجام شود تا خطاهای ایجاد شده و منشا آنها گزارش شوند.
یک بازرس کنترل کیفی باید دانش مناسبی از استانداردها، آزمایش ها، گزارش دهی، کار گروهی و بسیاری از مهارت های دیگر داشته باشد تا بتواند در شرایط مختلف، درک مناسبی را از مشکل و راه حل آن ارائه دهد.
شرکت در دوره های مرتبط و کسب تجربه میتواند راهنمای خوبی برای تمامی کسانی باشد که قصد فعالیت در این تخصص را دارند
با توجه به مطالب بالا، کنترل کیفی از اهمیت بالایی برخوردار است و همچنین وجود و انجام آن در یک محیط تولیدی به شدت الزامیست. اما سوال مهمی که پیش رو داریم این است که آیا کارشناس QC تمامی مراحل لازم برای کنترل کیفیت یک محصول تولید شده را انجام میدهد ؟
از همیمن رو کارخانجاتی از جمله مجموعه آذرشین که کارشناس QC را موظف به انجام تمامی مراحل میدارد ف میتوانند ضمانت محصولات با کیفیت را همراه تولیدات خود داشته باشند.
مجموعه آذرشین با بیش از 40 سال سابقه در زمینه تولید انواع آجر نسوز، سفال، لفتون، سنتی و دکوراتیو توانسته است یکی
از با کیفیت ترین آجرها را تولید و روانه بازار کند.
این مجموعه با تنوع رنگ، سایزهای مختلف و کیفیت بالا در بهترین و وسیع ترین فرآیند تولید و فروش در کشور، دارا بودن
نمایندگی متعدد در تمام نقاط کشور با بهترین متریال موجود در سطح بین الملل است.
آذرشین با همت و سرمایه گذاری برای رشد و بالندگی به صنعت آجر ایران وارد و قابلیت رقابت با بهترین برندهای
موجود و داشتن بیش از 78 درصد رضایت مشتری همچنین تضمین محصولات و قیمت با بهترین و دقیق ترین کنترل کیفی طی
چهار مرحله با ضمانت معتبر است.