سیر تحول کوره ها و فنون تولید آجر

سا کنان فلات ایران که به عبارتی کهن ترین محل های استقرار و دهکده ها را در جهان پایه گذاردند با به کارگیری گل در ساختن چینه ها و سپس ایجادخشت های ابتدایی و تکامل بخشیدن به آن تا خلق خشت های کامل و کاربرد آن و سرانجام کشف آجر با یاری گرفتن از آتش و ابداع کوره های ابتدایی پخت آجر، توفیق آفرینش شاهکارهای گوناگون معماری را در سراسر فلات به دست می‌آورند. در این راستا آگاهی بر چگونگی شرایط طبیعی و آب و هوا هر منطقه و گونه های مختلف مواد اولیه موجود، همچنین ابزار و ادوات مورد استفاده در تهیه ی مصالح عمده و اصلی کار ساختمان در آن محل،ازبنیادی ترین مسائل به شماره می‌رود.به کاربردن مستمر و گسترده ی آجر در معماری این امکان را فراهم ساخت که درمحل های دور افتاده و مسیر بیابان ها تنها با برپا ساختن یک کوره ی آجر پزی بناهای با حجم بسیار بزرگ بناگردد

به رغم آن که آجر به دلیل برخورداری از خواص آمودی ساختاری و نیز بازتاب اصل بوم آوردی از بدو پیدایش تاکنون برای ساختار و تزیین بناهای مرکزی فلات ایران به کاررفته است اما در اواخر عهد قاجار و اوایل عصر پهلوی در سردر بناهای قم این عنصر نمود تزئینی به خود گرفته است چرا که بیشتر سردرهای دوره ی بیش گفته دارای نقوش گوناگون بیشتر عناصر ایرانی و بعضا غربی هستند

از جمله مهم ترین شیوه ی تزیینی این سردرها استفاده از آجر های قالبی است که کارکردی صرفا تزئینی دارند البته متاسفانه بیشتر این نوع تزیینات به دلیل روند نوسازی و به سازی در معرض آسیب قرار دارند اهمین این پژوهش و بررسی در آن است که این تزئینات روبه ویرانی را مستندنگاری نموده است