ضرورت و اهمیت نگهداری از خشت

بقایای برجا مانده از شهر بلقیس یادگار استفاده بهینه و دقیق از یکی از قدیمی ترین مصالح معماری در ایران خشت است. این آثار برجامانده شامل ساختار خشتی و گلی در قالب محوطه ای محصور میان دیوارهای بلند توام با برج های نگهبانی، که تعداد کثیرشان صدمه دیده اند و در سه کیلومتری جنوب شهر کنونی ((اسفراین)) در خراسان شمالی واقع گردیده است روایت محلی خبر از انتساب و عمق بخشی از حیث تاریخی این بقایا به داستان های اساطیری و باورهای افسانه ای دارد، اما شواهد امروزی بر پایه مطالعات باستان شناسی و علمی مبین این حقیقت است که این بقایا متعلق به عصر اسلامی است.این تحقیق برآن است به روش مطالعات تاریخی با هدف صحت انتساب این بقایا به دوران اسلامی رهیافتی به تاریخ کهن شهر اسفراین و استفاده از خشت در این منطقه داشته باشد. مطالعه بر روی خشت در این منطقه با رویکرد توجه برضرورت حفاظت و آسیب شناسی این عنصر معماری در این ساختار برای اولین بار انجام گرفته است. به تعقیب این هدف مسلم گردید که این عنصر پس از گذشت زمان های طولانی هنوز به عنوان ترکیبی ماندگار بر ساختار این بنا سازگاراست. رویکرد علمی-تاریخی به خشت مورد استفاده در این بنای عظیم به واسطه ی حس تاریخ مندی بشر و توجه نسل ها به آن واجد اهمیت است.

مطابق بررسی های انجام شده خشت های اصیل به کاررفته ودر ساختار ارگ شهر بلقیس(قرن هفتم هجری)، هنوز از ماندگاری و کارایی مناسب برخوردار است.

روند استفاده از خشت یا به اصطلاح آجر خام یا ناپخته، ایران یکی از کهن ترین کشورهای جنوب غرب آسیا است که در بقایای به دست آمده ی معماری از فرهنگ عتیقش از آن استفاده کرده است.

برگرفته از نوشته سیدرضا حسینی کشتان، سید محمد امین امامی