مقاوم سازی ساختمان در برابر سیل

تعریف سیل

افزایش ارتفاع سطح آب یک رودخانه یا مسیل نسبت به مواقع معمولی در مدت زمان کوتاه است، را سیلاب می‌گویند.که منجر به فرو رفتن زمین های پست اطراف رودخانه به زیر آب می‌شود. چه عواملی در بروز سیلاب تاثیردارند:

1- عوامل اقلیمی

• بارش با شدت زیاد در حوضه های کوچک مقیاس
• بارندگی بیش از اندازه
• رگبارهای سیکلونی
• بارش و ذوب برف

2- خصوصیات فیزیکی حوضه ای

• آهنگ نفوذ طبیعی
• میزان رطوبت خاک
• نوع و شکل هندسی حوضه
• سطح آب زیرزمینی پیش از باران
• نفوذ ناپذیری سنگ های تشکیل دهنده حوضه

3- فعالیت های انسانی

• تغییر اقلیم وتغییر میزان بارش ها
• تغییر کاربری اراضی
• تجاوز به حریم رودخانه ها
• زهکشی در بالادست

مقاوم سازی چیست؟

مقاوم سازی عبارت است از فرآیند تقویت سازه یا ارتقاء اعضای سازه ای به منظور بهبود عملکرد تحت بارهای موجود یا افزایش استحکام اعضای سازه برای تحمل بارهای اضافی است.بر اساس تعریف آیین نامه و استانداردهای معتبر ملی و بین المللی. مقاوم سازی عبارت است از ایجاد تغییر در ساختمان‌ها، تاسیسات، ابنیه یا المان های سازه ای برای کاهش یا از بین بردن احتمال خسارت ناشی از بارهای معمول، زلزله، سیل، فرسایش، وزش باد شدید، خوردگی ها و سایر مخاطرات محتمل.

دلایل نیاز به مقاوم سازی

قبل از توضیح در مورد دلایل نیاز به مقاوم سازی لازم است بدانید مقاوم سازی منحصر به ساختمان ها و سازه های قدیمی نیست و ممکن است درخصوص ابنیه و تاسیساتی که هنوز به مرحله بهره برداری نیز نرسیده اند، مقاوم سازی انجام پذیرد. وقبل از تصمیم گیری در خصوص مقاوم سازی لازم است نیازها و شرایط خاص هر پروژه بطور ویژه مورد بررسی قرار گرفته و انواع روش های مقاوم سازی:

1. مقاوم سازی به دلیل طراحی نادرست یا ناقص

در برخی از پروژه ها طراحان اولیه ممکن است در فرآیند طراحی فرضیات نادرستی را مدنظر قراردهند و یا اینکه در اثر اشتباهات انسانی یا نرم افزاری، طراحی سازه بصورت غلط یا ناقص انجام پذیرد. این موضوع به حدی تکرارپذیر بوده است که شرکت های بیمه و بیمه مرکزی در شرایط عمومی بیمه نامه های مهندسی یا بیمه نامه‌های تمام خطر، کلوز مربوط به طراحی غلط را ذکر نموده و در صنعت بیمه مورد استفاده است.

تا زمانی که پروژه ساخته نشده است و قابلیت اصلاح طراحی ها وجود دارد، نیاز به مقاوم سازی منتفی است. ولی در صورتی که پروژه درحال اجرا بوده و یا ساخته شده باشد، عموماً منطقی ترین و ارزانترین راه استفاده از روش های مقاوم سازی به منظور اصلاح طراحی غلط اولیه و پوشش نقایص موجود است.

2. مقاوم سازی به دلیل تغییر رویکرد طراحی

در طراحی سازه های بتنی و فلزی سه رویکرد اصلی در طراحی وجود دارد.

الف) طراحی به روش تنش مجاز (ASD)

ب) طراحی به روش مقاومت نهایی (LRFD)

ج) طراحی به روش حالات حدی (LSD)

گاهی یک سازه ساختمانی یا صنعتی قدیمی بر اساس یک روش مورد طراحی اولیه قرار می‌گیرد. پس از مرحله ساخت و گذشت زمان ممکن است بنا به مقتضیات فنی یا اجرایی نیاز باشد که کنترل و تایید بنای ایجاد شده بر اساس یک رویکرد دیگر مورد ارزیابی قرار گیرد. در این صورت ممکن است بنای ساخته شده جوابگوی مقتضیات روش طراحی جدید نبوده و نیاز به مقاوم سازی داشته باشد.

این موضوع درکشور ما بخصوص درمورد سازه های صنعتی و سوله ها که بر مبنای ضوابط آیین‌نامه‌ای (مبحث دهم مقررات ملی ساختمان-طرح و اجرای ساختمان های فولادی) تا چندسال قبل عمدتاً با رویکرد طراحی تنش مجاز (ASD) مورد طراحی قرار می‌گرفتند و در حال حاضر این روش با روش مقاومت نهایی (LRFD) جایگزین شده است موضوعیت داشته و نیاز به مقاوم سازی را ایجاد نموده است که توسط کارشناسان شرکت مهندسی آساکو در زمینه مقاوم سازی سازه، مقاوم سازی فونداسیون و مقاوم سازی تاسیسات و تجهیزات قابل انجام است.

3. مقاوم سازی بدلیل ضعف در ساخت

یکی از مشکلات متداول در اجرای پروژه های عمرانی و صنعتی وجود نقایص و ضعف در ساخت و ساز است. انتخاب شرکت پیمانکار ذیصلاح توام با انجام نظارت کارگاهی دقیق حین ساخت گرچه در بسیاری از پروژه ها منجر به کاهش ضعف و ایرادات می‌شود، ولی کماکان وجود ضعف در ساخت یا بروز اشتباهات و ایرادات اجرایی می‌تواند منجر به تحمیل هزینه های اضافی به پروژه ها گردد.زمانی که یک سازه بدلیل خطا یا ضعف در ساخت دچار مشکلات بهره برداری گردیده یا حتی نگرانی‌هایی را درخصوص آینده بوجود آورد، مقاوم سازی هموارد معقول ترین و بهینه ترین راه حل به منظور جبران نقایص است.

4. مقاوم سازی به دلیل تغییر آیین نامه ها و ضوابط در طول زمان

با پیشرفت علم و تکنولوژی، ضوابط و مقررات آیین نامه ها نیز در حال به روزرسانی است. چه بسا سازه ها و تاسیساتی که با آیین نامه های قدیمی طراحی و اجرا شده اند و درشرایط کنونی پاسخگوی مقتضیات نسخه به روز شده همان آیین نامه نیستند. بعنوان مثال بسیاری از ساختمان های قدیمی در کشور بدون لحاظ مقررات ویژه به منظور مقاومت دربرابر بارهای لرزه ای (زلزله) طراحی و اجرا شده اند. این درحالی است که طبق ضوابط آیین نامه های کنونی، ارزیابی و اعمال بار زلزله به سازه ها خصوصا در موارد با اهمیت زیاد ضروری و اجتناب ناپذیر است. درصورتی که بخواهیم یک سازه مهم و در حال بهره برداری را با آیین نامه های کنونی منطبق نماییم به ناچار باید از اقدامات مقاوم سازی و بهسازی بهره ببریم.

5. مقاوم سازی بدلیل افزایش تعداد طبقات سازه

بسیاری از اوقات بنا به نیاز یا درخواست کارفرما یا مالکان یک ساختمان یا سازه صنعتی، نیاز است که طبقه یا طبقاتی بر روی سازه موجود اضافه شود. این موضوع تنها زمانی امکان پذیر است که مقاومت و شرایط بخش تحتانی مورد ارزیابی کارشناسی قرار گرفته و مقاطع موجود مورد مقاوم سازی قرار گیرند. مقاوم سازی پی، مقاوم سازی فونداسیون و مقاوم سازی سازه سه جنبه اصلی این موضوع است که در شرکت ما قابل انجام است.

6. مقاوم سازی به منظور ایمنی دربرابر حوادث طبیعی

در بسیاری از موارد لازم است که مقاومت یک سازه یا ساختمان دربرابر بارهای ناشی از حوادث طبیعی افزایش یابد. در این صورت لازم است که فرآیند مقاوم سازی بررسی و اعمال شود. نمونه های این موضوع شامل موارد زیر است:مورد بسیار پرکاربرد این موضوع در کشور ما بهسازی لرزه ای یا مقاوم سازی لرزه ای است که بخصوص درمورد ساختمان ها مود توجه ویژه قرار گرفته است و توسط متخصصین آساکو انجام می‌شود.

7. مقاوم سازی به دلیل تغییر کاربری یا نصب تجهیزات

بسیاری از اوقات در صنایع مختلف و ساختمان ها نیاز به تغییر کاربری یا نصب تجهیزات و ماشین آلات جدید توسط کارفرمایان مدنظر قرار می‌گیرد. قبل از اقدام به تغییر کاربری و نصب، لازم است طراحی و اجرای مقاوم سازی بر مبنای اصول مهندسی صورت پذیرفته تا از مشکلات و مخاطرات آتی جلوگیری بعمل آید.

8. مقاوم سازی به منظور اصلاح پلان یا توزیع بار طبقات یا حذف المان های سازه ای

درصورتی که لازم باشد تغییراتی در معماری یا المان های باربر در یک سازه بوجود آید، نیاز به مقاوم سازی امری بدیهی و لازم است. این تغییرات گاهی به منظور اصلاح پلان، تغییر توزیع بار طبقات بدلایل فنی، حذف تیر، ستون یا دیوار و رفع محدودیت های معماری داخلی یا مقاوم سازی دیوار حمال صورت می‌پذیرد. کارشناسان مقاوم سازی آساکو در اینگونه موارد ضمن بررسی همه جانبه موضوع، اقدام به ارائه مشاوره و طرح روش مقاوم سازی متناسب با پروژه می‌نمایند.

9. مقاوم سازی بدلیل ضعف یا مغایرت در مصالح ساخت

وجود ضعف در مصالح یا بکارگیری مصالحی بجز آنچه در مشخصات فنی زمان ساخت و نقشه های پروژه ذکر گردیده است، می‌تواند منجر به بروز نقایص عملکردی و ضعف در سازه های عمرانی و صنعتی گردد. این موضوع هم در سازه های بتنی و هم سازه های فولادی امری متداول است. ضعف در مصالح بتن، میلگرد، ورق های فولادی، آجر، سنگ و مصالح اینچنینی موضوعی است نیاز به مقاوم سازی را دو چندان نموده است.

10. مقاوم سازی بدلیل خوردگی یا کاهش مقاومت مصالح درطول زمان

کشور ایران در مرزهای طولانی خود با دریای شور خلیج فارس که منطقه­ای استراتژیک از لحاظ ژئوپولیتیک و اقتصادی می­باشد دارای سازه­های فولادی و بتن مسلح بسیاری نظیر بنادر، اسکله­ ها، سکوهای دریایی و سایر تاسیسات و تجهیزات صنعتی و ساختمانی می­باشد. شرایط و عملکرد این سازه­ها از اهمیت ویژه­ای برخوردار می­باشد. یکی از اتفاقات شایع در مقاطع فولادی و بتن مسلح خصوصاً در جنوب کشور و حاشیه خلیج فارس،‌ خوردگی بتن و میلگردها در اثرتهاجم سولفات­ ها است. گرما و رطوبت در کنار عوامل مخربی مثل کلریدها و سولفات­ها موجب شیوع و تشدید‌ خوردگی در این نواحی شده است. شرکت مهندسی آساکو ضمن داشتن دانش روز در این زمینه و اجرای پروژه های موفق در حاشیه خلیج فارس، قادر به اصلاح شرایط موجود و مقاوم سازی سازه ها در مقابل خوردگی است.

11. مقاوم سازی به منظور بهینه سازی انرژی

اهمیت بهینه سازی و کاهش مصرف انرژی بر کسی پوشیده نیست. امروزه تلاش برای کاهش مصرف انرژی در ساختمان ها و ابنیه صنعتی یک امر ضروری و دارای توجیه اقتصادی است. بهینه سازی انرژی در سازه های عمرانی و صنعتی مستلزم بکارگیری اقدامات مقاوم سازی مرتبط در این حوزه است. استفاده از پوشش های حفاظتی و رفع نقایص اتلاف کننده انرژی با مدنظر قراردادن تمهیدات سازه ای می‌تواند خروجی اطمینان بخشی به کارفرمایان ارائه نماید.