مناره های آجری دوره ی سلجوقی در استان اصفهان

آنچه باید بدانید »

۱۴۰۱/۳/۱ یکشنبه

(1)

(0)

مناره های آجری دوره ی سلجوقی در استان اصفهان

در دوره ی سلجوقی، با رشد و تکامل هنر آجرکاری که نقش اساسی در تزئین آثار معماری این دوره ایفا میکند، مناره های آجری متعددی نیز ساخته شده که تعدادی از‌ آنها تا به امروز نیز پابرجا است.

در استان اصفهان، چندین مناره ی تاریخ دار یا منسوب به دوره ی سلجوقی وجود دارد که علی رغم این که تقریبا همگی در یک دوره ی تاریخی قرار دارند اما در تزئینات آجرکاری‌ آنها تفاوت هایی مشاهده می‌شود.

در این مطلب قصد داریم انواع تزئینات آجرکاری و آجرچینی در مناره های تاریخ دار شهر اصفهان در بازه ی زمانی اواخر قرن پنجم و اوایل قرن ششم هجری را باهم مقایسه کنیم.

در راستای دستیابی به هدف مذکور، اصلی ترین پرسش این پژوهش چنین مطرح میگردد:

چه شباهت ها و تفاوت هایی در تزئینات آجری موجود بر بدنه منارهای سلجوقی استان اصفهان، از حیث تنوع نقوش، کتیبه ها یا چیدمان های آجری وجود دارد؟

روش یافته اندوزی بر اساس پژوهش میدانی (عکاسی-طرح خطی تصاویر) و با استناد به منابع مکتوب انجام شده که به روش تاریخی_تطبیقی، به تحلیل داده ی به دست آمده از نمونه های مطالعاتی می‌پردازد.

نتایج حاصله، که از بررسی تزئینات آجرکاری چهار مناره آجری تاریخ دار از استان اصفهان شامل مناره های: مسجد جامع گاز/غار (515 ه ق) و مسجد جامع سین (526 ه ق) به دست آمده،

حاکی از آن است که همان گونه که در فرم/ شکل کلی مناره ها تفاوت های ساختاری وجود دارد

در تزئینات آجری‌ آنها نیز میتوان به شباهت و تمایزاتی دست یافت.

این مشابهت ها بیشتر در استفاده از گلچین ها و رگچین های آجری است که معمولا در همه ی مناره ها جهت تزئین بخش هایی از بدنه مورد استفاده قرار گرفته است.

اما نحوه ی تقسیم بندی سطح مناره به منظور اجرای تزئینات، محل قرار گیری تزئینات و کتیبه ها، کاربرد آجر تراش برای ایجاد گره ها و تلفیق آجر و کاشی تک رنگ، از جمله ویژگی های شاخص در نمونه های مطالعاتی به شمار میرود.