انواع تاسیسات درساختمان سازی

تاسیسات ساختمان چیست؟

یکی دیگر از نیاز های اساسی و مهمترین عامل تاثیر گذار هر ساختمان تاسیسات ساختمان است. و اجزای حیاتی هر ساختمان را تشکیل می‌دهند. اگر طبق اصول و استاندارد استفاده شود از اتلاف انرژی ساختمان جلوگیری میکند. این سیستم ها مربوط به شرایط حرارتی، دیداری، شنیداری و بهداشتی که برای راحتی، آرامش و آسایش ساکنان ساختمان لازم و ضروری است، را فراهم می‌کنند. و بایستی با سیستم ساختاری ساختمان هماهنگ باشند که این امر مستلزم دانش و تخصص مهندسان و معماران حرفه ای ساختمان است.

طراحی تاسیسات ساختمانی

طراحی صحیح تاسیسات ساختمانی کلیدی ترین اصلی که در زمان مهیا کردن تاسیسات در ساختمان باید در نظر داشته باشید. طراحی صحیح این سیستم به صورت اصولی و صحیح است .طراحی غیراصولی تاسیسات به ایجاد خطرات جانی برای ساکنین نیز ختم شود. در غیر این صورت تاسیسات عمر کوتاهی خواهند داشت و سریع به بازسازی و تعمیرات تاسیسات ساختمان نیاز پیدا خواهند کرد.

امروزه برخلاف زمان های گذشته طراحی تاسیسات ساختمان را فقط به مهندسین تاسیسات و معماران حرفه ای می‌سپارند. این افراد وظیفه دارند تاسیسات ملک را بر اساس فاکتورهایی از جمله شرایط معماری ساختمان، شرایط اقلیمی محل ساخت ساختمان، نحوه ساخت و شکل فیزیکی بنا و مخصوصاً بر اساس قوانین درج شده در مباحث ملی ساختمان سازی طراحی کنند. به همین خاطر طراحی تاسیسات ساختمان نیاز دارد به طراحی توسط مهندسین دارد. معمار ساختمان با این کار می‌تواند طراحی سایر بخش های بنا را به سادگی هر چه تمام تر انجام دهد. چرا که تمام بخش های معماری بر روی نقشه تاسیسات به چشم می‌خورد.پس اگر استانداردها و الزامات قانونی درج شده در مباحت ملی ساختمان سازی در زمان طراحی تاسیسات ساختمان رعایت نشوند، خسارت ها و مشکلات زیادی برای معماری و ساخت بنا ایجاد می‌شود.

انواع تاسیسات ساختمانی

انواع تاسیسات ساختمان به طور کل به دو نوع مکانیکی و الکتریکی تقسیم می‌شود و هر کدام از زیرمجموعه ها و تجهیزات خاصی تشکیل است.البته بعضی نیز انواع تاسیسات ساختمان را به سه گروه تاسیسات الکتریکی، تاسیسات مکانیکی و تاسیسات تهویه مطبوع دسته بندی می‌کنند.

تاسیسات مکانیکی:

تاسیسات مکانیکی به دو دسته صنعتی و ساختمانی قابل تقسیم می‌باشند. تاسیسات مکانیکی صنعتی شامل انواع سیالات، تصفیه ی آب و فاضلاب، تولید انرژی از حرکت سیال و… است. تاسیسات مکانیکی ساختمان شامل بخش ها ی مختلفی هستند که عبارتند از:

• تاسیسات گرمایشی و سرمایشی

• تاسیسات گاز رسانی

• تاسیسات آب و فاضلاب

• تاسیسات استخرجکوزی، سونا

• تاسیسات آتش نشانی

• تاسیسات و تهویه مطبوع در بیمارستان

• تاسیسات سیستم های بخار

• طراحی و اجرا در تاسیسات پله برقی و آسانسور

• طراحی و اجرا در تاسیسات آبنما و فواره

تاسیسات گرمایشی و سرمایشی:

تاسیسات گرمایشی و سرمایشی که به روش کارکرد این سیستم ها اهمیت بسیار بالایی در صنعت ساختمان ایفا می‌کنند. نحوه کار سیستم های تاسیسات گرمایشی و سرمایشی بر این پایه استوار است که همیشه گرما از شیء گرم تر به شیء سردتر حرکت می‌کند همانطور که آب از سطح بالاتر به سطح پایین تر جریان می‌یابد. دستگاه تولید کننده گرما با انتقال گرما به هوا باعث گرم تر شدن خانه می‌شود و بالعکس یعنی دستگاه تولید کننده سرما با حذف کردن گرما از هوا باعث خنک تر شدن خانه می‌شود.همچنین سیستم های کنترل هوا دارای سه جزءاصلی که شامل: منبع هوای گرم یا خنک، ابزار توزیع هوا، هوای اتاق ها و کنترل جهت تنظیم ترموستات در سیستم های گرمایشی و سرمایشی می‌باشند.

در ضمن کلیه تاسیسات گرمایشی و سرمایشی دارای انواع مختلف سیستم های تهویه نیز می‌باشند که عبارتند از:

الف) تهویه طبیعی: در تهویه طبیعی نیروهای حرارتی شناوری به علت اختلاف چگالی هوای داخل وبیرون، هوای بیرون را از طریق پنجره ها، درب ها، نورگیرها و هواکش ها به داخل ساختمان هدایت می‌کنند و

بالعکس یعنی هوای داخل را به خارج ساختمان هدایت می‌کنند.

ب)تهویه مکانیکی: تهویه مکانیکی از طریق تاسیسات فن ها ایجاد می‌شود، فن ها می‌توانند به طور مستقیم در پنجره ها یا دیوارها یا کانال های ورود و خروج هوا از اتاق نصب گردن.

پ) تهویه ترکیبی مرکب: در تهویه ترکیبی (مرکب) از تهویه طبیعی همراه با تهویه مکانیکی جهت تامین میزان هوای مورد نیاز استفاده می‌گردد.

تاسیسات بهداشتی (آب و فاضلاب)

اصلی ترین دغدغه انسان دسترسی به منابع آب بوده است. در قدیم با توجه به کوچک تر بودن مجتمع های انسانی بیشترین و مهمترین منابع آب شیرین مورد استفاده جهت مصارف آشامیدنی و کشاورزی بوده است. امروزه سیستم های تاسیسات آبرسانی شهری، مخازن توزیع یا مخازن سرویس برای مقاصدی از جمله ذخیره سازی آب، متعادل سازی جریان یکنواخت تغذیه، در جریان یکنواخت نبودن مصرف و نیز تامین و متعادل سازی فشار طراحی می‌شوند. در ضمن، در هر جامعه ای به صورت روزانه فاضلاب و آلاینده های هوا تولید می‌شود به همین دلیل فاضلاب تولید شده می‌بایست دوباره به طبیعت بازگردند که استفاده از تاسیسات فاضلاب را ضروری می‌کند. در همین راستا محققان دانشگاه صنعتی امیرکبیر، موفق به ساخت نانو غشایی شده اند که قادر به تصفیه پساب های صنعتی و آب های آلوده با راندمان بالای 90 درصد است.

تاسیسات گاز رسانی

بخش های مختلف سیستم های تاسیسات گاز رسانی عبارتند از: علمک، رگولاتور، کنتور گاز، بست، شیلنگ، شیر مصرف گاز، برچسب انرژی و شیر ترموستات که در نصب این نوع سیستم ها الزامی هستند در تاسیسات گاز رسانی کلیه قوانین ومقررات زیر نظر سازمان نظام مهندسی ساختمان و شرکت گاز است. لذا مسیر لوله کشی گاز و انشعابات آن در ساختمان ها براساس قوانین و مقررات خاصی می‌باشند.

تاسیسات استخر(استخر، جکوزی، سونا)

تاسیسات یک استخر با توجه به امکانات مورد نظر از تنوع بسیار بالایی برخوردار هستند. ساختار تاسیسات استخر به شش بخش اصلی تقسیم می‌شوند که عبارتند از:

• الف) مدار گردش آب (Circulation)

• ب) آبنما و فواره (Water features)

• پ) هیترها (Heaters)

• ت) سیستم های اتوماتیک مواد شیمیایی (Automated chemical systems)

• ث) روشنایی (Lighting)

• ج) سیستم کنترل (Control system)

تاسیسات آتش نشانی ( اعلام حریق، اطفاء حریق):

اطفاء حریق به دو گروه دستی و اتوماتیک تقسیم میشود؛ که در نوع دستی، عملیات اطفای حریق به صورت دستی و توسط افراد و یا آتش نشانان انجام می‌شود و در نوع دوم یعنی اطفاء حریق اتوماتیک، این عملیات به صورت خودکار و بدون حضور عوامل انسانی صورت می‌پذیرد.به مجموعه اقداماتی است که برای مقابله با آتش، به وسیله خاموش کردن و کنترل آتش‌ انجام می‌گیرد. بسته به نوع آتش روش‌های اطفای حریق نیز فرق می‌کند. برای مقابله با آتش باید یکی یا چند عامل اصلی مثلث آتش یعنی هوا، ماده سوختنی و یا حرارت را کنترل کرد که البته امروزه مثلث حریق به منشور حریق تبدیل شده است که ضلع چهارم همان واکنش های شیمیایی است که منجر به ایجاد حریق می‌گردند.

تاسیسات و تهویه مطبوع در بیمارستان:

اهمیت و حساسیت بخش تاسیسات و تهویه مطبوع در بیمارستان سبب شده است که طراحی تاسیسات مکانیکی آن از پیچیدگی بسیار ویژه ای برخوردار باشد. لذا رعایت اصول استاندارد های بین المللی بایستی در کنار ایجاد شرایط آسایش انسانها در تاسیسات و تهویه مطبوع فضاهای مختلف بیمارستان ها دقیقا مورد توجه قرار گیرند. عموما به منظور رعایت استانداردهای بهداشتی، هوا باید از فضاهای استریل تر به سمت فضا های با استریلیزاسیون کم تر جریان یابد به همین دلیل سیستم های تهویه مطبوع فقط زمانی قادر به حفظ جهت جریان هوا می‌باشند که با توجه به کار اتاق قرار داده شوند و در قسمت های مختلف مثلا درها، دریچه ها و در پوش ها به درستی نصب و تنظیم گردند.در ضمن تاسیسات گازها ی طبی در بیمارستان از اهمیت قابل توجهی برخوردار است. گازهای طبی به گازهای اکسیژن، دی اکسید کربن، هوای فشرده، نیترو اکساید و سیستم های خلا می‌گویند که در پزشکی بسیار با اهمیت می‌باشند. همچنین استانداردهای مرتبط با سیستم های مدیکال گازهای طبی شایان توجه هستند. ولی از جمله مشکلات مربوط به کاربرد تاسیسات گازهای طبی در بیمارستان عبارتند از:

• الف) مشخص نبودن وظایف واحدهای تاسیسات و تجهیزات پزشکی در بیمارستان
• ب) فرسودگی تاسیسات گازهای طبی در بیمارستان ها
• پ) عدم توجه به کنترل کیفیت، ایمنی و نگه داری صحیح از سیستم های گاز های طبی
• ت) تفاوت آشکار تجهیزات مورد نیاز در نصب تاسیسات گازهای طبی تولید داخل با انواع خارجی

طراحی و اجرا در تاسیسات در پله برقی و آسانسور

از جمله موارد اصلی استفاده از پله برقی در فرودگاه، مراکز خرید، مراکز حمل ونقل، مراکز تجاری، هتل ها در ساختمان ها است.در ضمن پله برقی و هم خانواده آن یعنی پیاده رو برقی نیروی محرک خود را با استفاده از موتورهای جریان متناوبی که سرعت ثابتی را ایجاد می‌کنند تامین می‌نمایند.اجزاء مختلف تاسیسات پله برقی عبارتند از: پلتفرم های بالا و پایین که قسمت های حفاظ را در خود جای می‌دهند و همچنین موتور، گیربکس وپله ها.